مطالعه میدانی جریان های شمال تنگه هرمز

زمینه و هدف: تنگه هرمز در قسمت شمال‌غربی اقیانوس هند قرار گرفته و محل اتصال خلیج فارس به دریای عمان است. رژیم جزر و مدی نیم روزانه و بادهای فصلی در تنگه هرمز به همراه نیروهای شناوری ناشی از اختلاف چگالی آب های خلیج فارس نسبت به دریای عمان باعث شده است که تبادل آب در تنگه هرمز صورت گیرد .جریان های دریایی نیز عامل اصلی و اساسی انتقال آلودگی‌های زیست محیطی دریاها ،حرکت لکه های نفتی و اجسام شناور در تنگه هرمز می‌باشند. هدف از این تحقیق مطالعه میدانی جریان ها در شمال تنگه هرمز به روش اویلری ، بررسی تغییرات فصلی جریان ها و نقش عوامل به وجود آورنده‌ی این جریان ها در تنگه هرمز می‌باشد. روش تحقیق: در این تحقیق، جریان سنجی به وسیله جریان سنج های مکانیکی با دقت cm/s 1± در سه نقطه شمالی تنگه هرمز در گذر زمانی دی ماه 85 تا اردیبهشت ماه 86 جمعا به مدت 8 روز انجام شد.دراین اندازه گیری ها از دو جریان سنج مکانیکی، فلومتر و GPS استفاده شد . از جریان‌سنج مکانیکی مدل A101 ، ساخت کشور انگلستان  استفاده شد. دقت اندازه‌گیری سرعت این دستگاه cm/s 1 و دقت جهت آن 5 درجه است،  این دستگاه هر 5 دقیقه اطلاعات را ثبت می کند. فلومتر مدل Z30 دستگاه بسیار ساده ای است که از یک پره، چند میله و سیم و یک نشانگر جریان تشکیل شده است. این دستگاه می‌تواند تا عمق 5/3 متر سرعت حرکت آب را اندازه‌گیری کند. با قرار دادن این دستگاه در جهت حرکت آب می‌توان سرعت حرکت آب را به دست آورد. بحث: جزر و مد عامل اساسی در حرکت جریان ای شمالی تنگه هرمز می باشد و سرعت جریان های عمقی 30-40 (cm/s) و سرعت جریان های سطحی cm/s 112به دست آمد. با حذف فرکانس های روزانه و نیمه روزانه سرعت جریان های ناشی از باد و اختلاف چگالی تا عمق متوسط 25 متر بین 5/4 – 6/7 (cm/s) حاصل شد. درایستگاه های مورد مطالعه اندازه سرعت جریان های باقی مانده در فصل زمستان با سرعت cm/s5 نسبت به فصل بهار با سرعتcm/s8 کمتراست. نتایچ: اثرات جزر و مد در جریان های مکان های جریان سنجی شده در تنگه هرمز مشهود است. با حرکت از مرکز تنگه هرمز به سمت نقاط ساحلی شمال تنگه بر سرعت جریان های جزر و مدی منطقه افزوده می‌شود. جریان های باقی مانده تحت تاثیر باد و اختلاف چگالی است  و از شمال تنگه هرمز  به سوی خلیج فارس حرکت می نمایند .سرعت حرکت این جریان ها در فصل زمستان نسبت به بهار کمتر است. نتایج به دست آمده با مدل لردنر و همکاران نیز مطابقت دارد که جریان ناشی از رانش میانگین ماهیانه‌ی باد و گرادیان چگالی را برای سطح و بستر خلیج فارس بررسی و جریان های نزدیک سواحل ایران را برای سطح 05/0 متر بر ثانیه و برای بستر حدود 04/0 ثانیه برآورد کردند.